ŚRODOWISKOWE TRANSDYSCYPLINARNE STUDIA DOKTORANCKIE
PROWADZONE PRZEZ WYDZIAŁ „ARTES LIBERALES”

Moduł, którego opis znajdziecie Państwo jest już trwającym programami w ramach Środowiskowych Transdyscyplinarnych Studiach Doktoranckich i można na niego aplikować w obecnie trwającej rekrutacji.

Ogólne zasady rekrutacji, którym podlegają wszystkie programy i moduły w ramach Środowiskowych Transdyscyplinarnych Studiach Doktoranckich znajdują się na stronie https://doktoranci.irk.uw.edu.pl/katalog.php?op=info&id=DD-IBI&kategoria. Tym co łączy całość tych studiów jest konieczność złożenia interdyscyplinarnego (wykraczającego poza jedną dyscyplinę badawczą) projektu rozprawy doktorskiej i często wynikająca z tego konieczność posiadania dwóch opiekunów naukowych.

SEARCHING IDENTITY: GLOBAL CHALLENGES, LOCAL TRADITIONS
В ПОИСКАХ ИДЕНТИЧНОСТИ: ГЛОБАЛЬНЫЕ ВЫЗОВЫ, ЛОКАЛЬНЫЕ ТРАДИЦИ

Opis programu doktoranckiego w ramach
Środowiskowych Transdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich
prowadzonych przez Wydziału ”Artes Liberales”
 i Wydział Historyczny UW

Wprowadzenie

Poszukiwanie tożsamości, obrona tożsamości, zmiana tożsamości, świadomość tożsamości - to współcześnie zjawiska powszechnie występujące w różnych okolicznościach i formach rozwoju społecznego. Tożsamość jest tu rozumiana najogólniej jako zdolność do istnienia i świadomość odrębności. Pytanie o tożsamość jest ważne dla społeczeństw “reliktowych” czy “marginesowych”, czy to szukających dróg modernizacji czy to wycofujących się z zasięgu nowoczesności/globalizacji lub wręcz zagrożonych zagładą. Analogiczne pytania stają przed społecznościami, które nie posiadając struktury państwowej starają się zachować swą odrębność, bądź poszukują samookreślenia, jako niezbędnej formy przetrwania. Wreszcie problemy z tożsamością są właściwością wszystkich wspólnot ludzkich stojących wobec perspektywy poradzenia sobie z wyzwaniami (takimi jak modernizacja) wytworzonymi w efekcie globalizacji, oraz z barierami rozwoju powstałymi w konsekwencji dziedzictwa kolonialnego bądź totalitarnego. Refleksja nad świadomością istnienia i odrębności jako zjawiskiem uniwersalnym wymaga podejścia interdyscyplinarnego. Z tą myślą Wydział “Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, w ramach Środowiskowych Studiów Doktoranckich, podjął się stworzenia programu doktoranckiego będącego zarazem projektem badawczym.

Podstawy naukowe projektowanych badań

Projekt badawczy “W poszukiwaniu tożsamości” skupia się na wszelkich postaciach rozwiązywania problemów tożsamościowych odwołując się do ustaleń i osiągnięć wcześniejszych prac i projektów prowadzonych od kilkunastu lat w Wydziale “Artes Liberales”. Badamy kwestie tożsamości grup, społeczeństw, narodów w różnych epokach i miejscach przy użyciu metodologii wielu dyscyplin humanistycznych. W tym konkretnym projekcie chcemy uzyskać interdyscyplinarność nie rezygnując z sumiennego wykorzystania dorobku wielu dyscyplin. Uczestnikom programu chcemy zapewnić równocześnie zapoznanie się z propozycjami metodologicznymi wyprowadzonymi z ogólnej teorii systemów i sięgającymi do osiągnięć nowej humanistyki. 

Cele programu

Celem programu jest zintegrowanie badań nad zagadnieniem tożsamości podejmowanych w różnych obszarach nauk humanistycznych i społecznych ze studiowaniem i przygotowaniem dysertacji doktorskiej.
Z tą propozycją zwracamy się przede wszystkim do zainteresowanych karierą naukową z obszarów określanych jako postsowieckie, gdzie społeczeństwa czy to w suwerennych państwach, czy to nie posiadające własnego państwa, mają świadomość odrębności własnej tożsamości i okazują zdolność określenia swej przynależności cywilizacyjnej. Są to społeczeństwa dzisiejszej Europy Wschodniej, względnie Środkowo-Wschodniej, Rosji oraz społeczeństwa nazywane lokalnymi narodami Syberii i inne wspólnoty byłego ZSRR.
Chcemy jednocześnie usytuować ten program w kontekście działań na rzecz dobra publicznego. Program taki jest potrzebny humanistyce w Polsce i poza nią, wszędzie gdzie badanie i studiowanie kluczowych problemów tożsamościowych wiąże się z przyjmowaniem odpowiedzialności za przyszłość wspólnot ludzkich. Mamy zamiar oferować doktorantom możliwość stawiania sobie nowych pytań i znajdowania niekonwencjonalnych rozwiązań, które okażą się przydatnie dla ich wspólnot.
Program jest otwarty na wszelkie inicjatywy badawcze i każdego rodzaju poszukiwanie rozwiązań, które wiążą się z rozumieniem tożsamości jako zdolności do istnienia, a więc także do samoidentyfikacji. Jest to niezwykle szeroki kompleks zagadnień, poczynając od refleksji teoretycznej a kończąc na działaniach praktycznych. 

Ukierunkowanie

Program jest proponowany w przekonaniu nie tylko o znaczeniu kwestii identyfikacji wspólnot ludzkich, jako warunku przetrwania, ale także w przeświadczeniu o wadze połączenia badań nad zmianą społeczną z działaniem na rzecz prawa wspólnot do samodzielnego określenia swego losu. Przekonanie o celowości zaangażowania w kwestię obrony tożsamości, bądź w procesy poszukiwania identyfikacji “społeczności tradycyjnych w świecie globalnym”, nie przesłania w żadnym przypadku troski o zachowanie należytej ostrożności nie tylko w zakresie ingerencji badań w procesy zmiany społecznej, ale także w zakresie pojmowania własnej roli, jako zaangażowania na rzecz dobra publicznego. 
Badania nad poszukiwaniem tożsamości są potraktowane jako szerokie zadanie, w którym chodzi przede wszystkim o ujęcie relacji zachodzących pomiędzy wyzwaniami (w skali globalnej, ale przekładającymi się na lokalne) a zdolnością społeczeństw do rozwiązywania problemu z wykorzystaniem własnych zasobów (określonych jako lokalna tradycja ale mających wymiar uniwersalny). Chcemy w ten sposób sprzyjać rozszerzeniu perspektyw badawczych identyfikowanych jako współdziałanie na rzecz zmiany. Program jednak nie zmierza w kierunku eksperckim i nie zamierza proponować rozwiązań praktycznych. Jego cel jest ściśle naukowy, natomiast wbudowany jest w szerszą refleksję nad obowiązkami wspólnoty akademickiej wobec społeczeństwa.
Takie ukierunkowanie zadań nie oznacza ograniczenia do problematyki współczesnej. Przeciwnie, w programie przywiązujemy wielką wagę do badań historycznych. W równej mierze bowiem interesuje nas przeszłość i przyszłość.

Aplikacja do programu

Chętni do udziału w programie składają wnioski adresowane do Kierownika Środowiskowych Studiów Doktoranckich kierując się wskazówkami ogłoszonymi na stronie internetowej Wydziału “Artes Liberales”. Kandydaci spełniający warunki formalne są zapraszani na rozmowę kwalifikacyjną. Odbywa się ona zwykle w listopadzie. Początek pracy w Środowiskowych Studiach Doktoranckich zaczyna się zawsze od semestru letniego.

Tryb pracy

Istotą programu jest powiązanie studiowania z projektem badawczym. Zajęcia dydaktyczne będą dostosowane do planowanych badań. Doktoranci będą mieli możliwość uczestniczenia także w innych projektach naukowych prowadzonych na wydziale. Obejmie to także udział w kształtowaniu wydziałowych czasopism naukowych, uczestnictwo w dyskusjach towarzyszących sesjom w ramach prowadzonych przez wydział programów badawczych oraz w konferencjach naukowych.
Dla realizacji tych zamierzeń został złożony do Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt pt. “Szukając tożsamości. Mechanizm transformacji społecznych w przełomach dziejowych”.
Tryb pracy doktorantów obejmuje studiowanie i badanie, jako nieodłączne od siebie postacie kształtowania uczonego. Z tej racji proponujemy unikalną formę prowadzenia studiów we wspólnym seminarium programowym profesorów i doktorantów. Została ona wypróbowana w ciągu trzech lat funkcjonowania Międzynarodowego Programu Doktoranckiego “The Traditions of Mediterranean Humanism and the Challenges of our Times: The Frontiers of Humanity”. Jej założeniem jest doprowadzenie do ukształtowania współpracy w warunkach równorzędności i w praktyce dialogu. Z tej racji doktoranci będą także zobowiązani do współkształtowania programu spotkań seminaryjnych i do ich samodzielnego prowadzenia.
Szczególną formą pracy jest stała ocena działań w trakcie seminarium, niezależna od ocen uzyskiwanych w trakcie innych zajęć. W każdym spotkaniu seminaryjnym wystąpienia doktorantów (referaty, udział w dyskusji, prowadzenie zajęć, fragmenty przygotowywanych rozpraw) będą podlegały ocenie kolegów (peer review) oraz profesorów. Oceny te zebrane przez moderatora w ciągu tygodnia po zajęciach będą komunikowane uczestnikom wraz z towarzyszącymi komentarzami. Oceny te wraz z opiniami opiekunów i doradców złożą się na punktację kolejnych semestrów. Dlatego obok programu zajęć będzie obowiązywał przewodnik po studiach (Guideline). Zostają w nim opisane zadania doktorantów w ciągu realizacji całego programu, w szczególności precyzyjnie zostaną określone terminy przedstawiania kolejnych części rozprawy. Uczestnictwo w zajęciach seminaryjnych jest obowiązkowe, także wtedy gdy prace związane z realizacją rozprawy zmuszają do pobytu poza siedzibą wydziału.

Program zajęć

Program zajęć jest ustalany w ramach ogólnego schematu, ustalonego dla studiów doktoranckich.

Ten zarys ogólny będzie dostosowany do indywidualnych potrzeb każdego doktoranta. Oznacza to również staranie o umożliwienie doktorantowi uzyskania wiedzy w dziedzinach potrzebnych dla praktycznego zastosowania podejścia interdyscyplinarnego. Dla uzupełnienia wykształcenia będą mogli uczestniczyć w wybranych zajęciach prowadzonych w Uniwersytecie Warszawskim.
Doktoranci będą pracować nie tylko z opiekunem naukowym. W ramach seminarium programowego zyskają możliwość współdziałania z drugim opiekunem, którego szukamy zwykle poza wydziałem lub zagranicą. W swej pracy będą też mogli korzystać z doświadczenia i rady doradców naukowych. Doradcy są wyłaniani z grona profesorskiego tworzącego seminarium.

Uczestniczą w seminarium programowym:

Prof. dr hab. Jan Kieniewicz (kierownik programu)
Prof. dr hab. Taras Finnikov (moderator pracy doktorantów)
Prof. dr hab. Jerzy Axer
Dr Hieronim Grala
Dr Albert Jawłowski
Prof. dr hab. Zbigniew Kloch
Prof. dr hab. Ewa Łukaszyk
Prof. dr hab. Lech Mróz
Dr Ivan Peshkov
Prof. dr hab. Robert Sucharski
Prof. dr hab. Jolanta Sujecka
Prof. dr hab. Bogdan Szlachta
Prof. dr hab. Ulyana Vinokurova
Dr Kamil Wielecki (sekretarz programu)
Dr Robert Wyszyński
Prof. dr hab. Tomasz Zarycki

Seminaria programowe

• Seminaria programu Searching Identity, semestr zimowy 2013/14 (I)
• Seminaria programu Searching Identity, semestr letni 2013/14 (II)
• Seminaria programu Searching Identity, semestr zimowy 2014/15 (III)
• Seminaria programu Searching Identity, semestr letni 2014/15 (IV)
• Seminaria programu Searching Identity, semester zimowy 2015/16 (V)

Warsztaty

W dniach 22-24 czerwca odbyły się coroczne warsztaty Programu Searching for Identity Środowiskowych Transdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich Wydziału „Artes Liberales” UW będące zarazem sesją naukową MSH. W tym roku podejmowany był  temat  Facing the Challenge of Identification: New Approaches to Buryat Identities and Their Cross-Border Dynamics. W warsztatach wzieli udział znani badacze tej problematyki Profesorowie Caroline Humphrey (University of Cambridge), Tatiana Skrynnikova (Russian Academy of Sciences), Manduhai Buyandelger (Massachusetts Institute of Technology), Bair Nanzatov (Russian Academy of Sciences). Kierownictwo warsztatów, w których uczestniczą także doktoranci z Cambridge i Poznania, objęli dr Sayana Namsaraeva (University of Cambridge) i dr Ivan Peshkov (Adam Mickiewicz University Poznań). Organizacja spoczywała w rękach dr Kamila Wieleckiego i mgr Hanny Gospodarczyk.

Program warsztatów.